۶ دلیل رایج بروز دعاوی حقوقی ناشی از قرارداد + راه‌حل
چگونه از طرح دعاوی حقوقی ناشی از قراردادها پیشگیری کنیم؟ راههای جلوگیری از دعاوی ناشی از قرارداد کدامند؟
ریشه اختلافات ناشی از قرارداد از کجا جان می‌گیرد؟
بلاشک از خود قرارداد! پس قرارداد ننویسید؟ خیر این که نشد راه حل!
قرارداد را درست و اصولی تنظیم کنید!
آن زمانی که طرفین قرارداد در صلح و صفا، شیرینی پخش می‌کنند و به جای تمرکز بر آنچه امضا می‌کنند و کنار گذاشتن تعارف به گفتن اخبار و خوش‌و‌بش و پذیرایی می‌پردازند!
نمی‌گویم اینها بد هستند ولی نمی‌ارزد به دعاوی حقوقی بعد از آن! پس لطفا موکول‌شان کنید به بعد از تأیید نسخه نهایی قرارداد توسط تیم‌های دخیل در قرارداد و اطمینان از سنجیدن تمام زوایا! زوایایی چون وضوح و شفافیت، کامل بودن هرانچه از قرارداد انتظار دارید، پیش‌بینی عدم انجام تعهدات و ضمانت اجرای آن و پشتوانه معقول که خسارت وارده را جبران کند و بعد از آن، هرچقدر خواستید با هم گپ بزنید!
با نرم‌افزار قرارداد دوات همراه شوید تا ببینیم آیا راهی هست تا از دعاوی حقوقی ناشی از قرارداد پیشگیری کرد و درگیر دعاوی مختلف حقوقی نشویم یا نه!
دعاوی حقوقی ناشی از قرارداد یعنی چه؟
دعاوی که از قرارداد ناشی می‌شوند. مواردی چون: ابهام و عدم شفافیت قرارداد، تفسیر نادرست طرفین، تغییر شرایط اقتصادی و... که به نقض تعهدات قرارداد یا اجرای غلط آن می انجامد و طرفین قرارداد، به طرح دعاوی حقوقی ناشی از قرارداد روی می‌آوردند.
شناخت دعاوی ناشی از قرارداد چه اهمیتی دارد؟
به همان دلیلی که ورزش می‌کنید که پیشگیری کنید تا حد زیادی از افسردگی، بیماری، افزایش وزن و...
عدم شناخت دعاوی ناشی از قرارداد هم اقدامی احتیاطی برای پیشگیری از دعاوی ناشی از قرارداد است! البته تا حد زیادی و نه کامل!
انواع دعاوی حقوقی ناشی از قرارداد
به نظر من رسید این دعاوی را به دو دسته تقسیم کنم تا به فهم بهتر شما کمک کنم!
دعاوی که انجام تعهد و اجرای قرارداد مطالبه می‌شود
در این نوع از دعاوی به نفع ماست که قرارداد اجرا شود و تاحدامکان قرارداد بر هم نخورد یا اینکه ناچار به ادامه قرارداد هستیم و حق برهم زدن قرارداد را نداریم!
- الزام به انجام دادن تعهد
مانند: طراحی سایت، پرداخت مبلغ قرارداد
- الزام به تحویل مال منقول یا غیر منقول
مانند: تحویل کالا، مکان و وسایلی که برای اجرای قرارداد نزد طرفین گذاشته شده مثل: کارگاه، ابزار‌آلات و...
- درخواست تعدیل قرارداد
مانند: مشقت در اجرای تعهد به دلیل افزایش ناگهانی قیمت‌ها( البته اگر پذیرفته شود)
- مطالبه خسارت
اجرای قرارداد به همراه خسارت وارده که می‌تواند در قرارداد از پیش تعیین شده باشد یا بر اساس نظریه کارشناس باشد.
دعاوی که برهم زدن قرارداد مطالبه می‌شود
در این نوع دعاوی ناشی از قراردادها، از خیر قرارداد می‌گذریم و می‌خواهید از جلوی چشمان زیبای شما دور شود! اثبات هریک از موارد زیر می‌تواند به طرح دعاوی ناشی از قرارداد منجر شود!
دعاوی فسخ قرارداد:
در‌صورتی‌که در قرارداد برای یکی از طرفین یا هر دو حق فسخ پیش‌بینی شده باشد یا پیش بینی نشده باشد ولی با شرایطی چون عدم ایفای تعهد، قانون مجوز فسخ و برهم زدن قرارداد را بدهد.
دعاوی انفساخ قرارداد:
برخلاف فسخ که نیاز به اعلام دارد، انفساخ به صورت خودکار رخ می‌دهد. مثال: عدم وصول چک در تاریخ مندرج در آن
- دعاوی بطلان قرارداد
ادعای اینکه از ابتدا قرارداد باطل بوده و اصلا منعقد نشده است. مانند: نداشتن قصد، دست و پای شخص را بسته‌اند و چاقو را روی گلوی او گذاشته‌اند تا امضا کند!
امضا سنتی و عدم استفاده از امضای الکترونیکی این دردسر‌ها را هم دارد!
۶ دلیل رایج بروز دعاوی حقوقی ناشی از قرارداد و راه‌حل
دعاوی ناشی از قرارداد اغلب به دلایل زیر است:
1. عدم وضوح و ابهام در مفاد قرارداد:
یکی از مهم‌ترین دلایل بروز اختلافات، عدم وضوح و ابهام در مفاد قرارداد است. زمانی‌که مفاد قرارداد به صورت دقیق و روشن بیان نشده باشد، هریک از طرفین ممکن است برداشت متفاوتی از آن داشته باشند و همین امر منجر به بروز اختلاف و در پی آن دعاوی ناشی از قراردادها می‌شود.
راه‌حل:
رعایت اصول نگارش قرارداد و شفافیت در موضوع قرارداد، تعهدات طرفین، مواعد و مهلت‌ها، موارد و شرایط فسخ قرارداد، استفاده از اصطلاحات حقوقی استاندارد، تعریف موارد مبهم و در نهایت تعیین مرجعی برای تفسیر قرارداد
2. اشتباه در انجام تعهدات
عدم تبحر و تخصص یا عدم فهم تعهدی که باید انجام شود، به اشتباه متعهد منجر شده و متعهدی که هزینه کرده یا از زور بازوی خود استفاده کرده و ذی نفعی که مقصودش از قرارداد حاصل نشده و اختلاف شروع می‌شود!
۳- عدم اجرای تعهدات:
یکی دیگر از دلایل رایج بروز دعاوی ناشی از قراردادها، اشتباه در انجام تعهدات یا عدم اجرای تعهدات توسط یکی از طرفین است. اشتباه در انجام تعهد ممکن است در اثر ندانستن یا عدم مهارت و... باشد و عدم اجرای تعهدات می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله عدم توانایی مالی، تغییر شرایط بازار، فراموشی تاریخ‌های مهم قرارداد یا حتی به صورت نقض تعهدات قرارداد به صورت عمدی رخ دهد.
راه‌حل:
پیش‌بینی تضمین مناسب در قرارداد مانند: ضمانت‌نامه بانکی، وجه نقد، چک، سفته، وثیقه ملکی
اعتبار تضامین با یکدیگر متفاوت است و بسیار بستگی به جایگاه شما در قرارداد، موضوع قرارداد، میزان ریسک و... دارد. مشورت با متخصص قرارداد در مورد رعایت شرایط قانونی هریک از این تضامین، واجب عینی است.
۴. فورس‌ماژور یا هاردشیپ
وقایعی چون سیل، زلزله و نظیر آن که به فورس‌ماژور شناخته می‌شوند یا بالا رفتن نرخ ارز که به نظر هاردشیپ است و نه فورس‌ماژور(شرایطی که ایفای تعهدات را سخت کند و نه غیر قابل انجام)
راه‌حل:
تعریفی از مواردی که در قرارداد فورس‌ماژور و هاردشیپ محسوب می‌شوند و آن مواردی که ممکن است منجر به اختلاف شوند.
نحوه اطلاع‌رسانی بروز شرایط مذکور توسط متعهد به ذینفع با ذکر مدت و...
اثر این موارد بر قرارداد. مانند برهم زدن با توافق، بر هم زدن قرارداد توسط ذینفع، تعلیق قرارداد به مدت مشخص و...
۵. عدم پیش‌بینی روش‌های حل اختلاف
در صورتی‌که برای حل اختلافات ناشی از قرارداد راهکاری پیش‌بینی نکرده باشیم، دعوا ناگزیر به دادگاه می‌رود و در بسیاری دعاوی به دلیل عدم اطلاع و آگاهی دادگاه‌ها در مسائل تخصصی و حجم بالای پرونده ممکن است سالها این دعاوی به طول انجامد و دست آخر هم رأیی صادر شود. (البته در برخی موارد دادگاه بهترین مرجع حل و فصل اختلافات است)
راه‌حل:
پیش‌بینی راه‌هایی مثل مذاکره یا مرجع حل اختلافی که در زمینه موضوع قرارداد متخصص باشد. مانند کانون وکلا، اتاق بازرگانی ایران، کمیته داوری نظام مهندسی و...
تعیین شرایط دقیق ارجاع اختلاف به داوری. روش‌های ابلاغ، حداکثر مدت زمان صدور رای داوری، زبان، قانون حاکم بر داوری و...
۶- عدم استفاده از نرم‌افزار مدیریت قرارداد
یکی دیگر از دلایل اصلی بروز دعاوی ناشی از قرارداد ابزار جهانی مدیریت چرخه عمر قرارداد است. نرم‌افزار قرارداد که بسیاری از اشتباهات قراردادی را کاهش می‌دهد، سرعت و دقت بالایی به فرایند قرارداد می‌دهد و استفاده از آن ریسک ناشی از دعاوی حقوقی ناشی از قراردادها را پایین آورده و به پیاده‌سازی سریع استراتژی‌های مدیران در سازمان کمک می‌کند.
معرفی نرم افزار مدیریت قرارداد دوات
دوات یک نرم‌افزار است که سازمان‌ها با کمک آن می‌توانند ۰ تا ۱۰۰ مراحل قراردادهای سازمان را مدیریت کنند. از طراحی سیستم مدیریت گردش کار قرارداد و نگارش و تأیید قرارداد تا بایگانی، از نظارت بر اجرا تا خاتمه و یادآوری تاریخ‌های مهم!
نرم افزار دوات در مراحل مختلف، چگونه از بسیاری از اختلافات ناشی از قرارداد پیشگیری می‌کند؟
ویرایشگر دوات با ثبت و ضبط تمام گفتگوهای کاربران دخیل در قرارداد با یکدیگر و با طرف مقابل، شما را بی نیاز از تفسیر قرارداد، در هنگام ابهام می‌نماید.
با ثبت هر تغییری در ورژن‌های مختلف با تاریخ دقیق، از امضا نسخه‌ای مغایر با نسخه تأیید شده جلوگیری می‌کند.
با امضا الکترونیکی دوات دیگر انکار قرارداد ممکن نیست و ادعای جعل امضا و عدم پذیرش مسئولیت بسیار کم خواهد شد.
با بایگانی اصولی قرارداد و یادآوری تاریخ‌های مهم قرارداد از دستکاری در قرارداد، مفقودی، فراموشی و خطای انسانی، جلوگیری می‌کند و بسیاری ویژگی منحصر به فرد دیگر که جملگی از بخش بزرگی از اختلافات و طرح دعاوی حقوقی ناشی از قرارداد پیشگیری می‌کند.
حالا اگر شما هم احساس می‌کنید،
به ابزاری کارآمد برای مدیریت قراردادهای سازمان نیاز دارید تا با آن بتوان تا حد زیادی از بروز اختلافات حقوقی ناشی از قرارداد پیشگیری کرد، ، ۱۵ روز استفاده از دمو دوات واستفاده از تمامی امکانات آن را از دست ندهید!
این فرصت بی‌نظیر برای شماست!
نویسنده: زهرا قربانی، وکیل پایه‌یک دادگستری و از مدیران‌ارشد دوات
دوات یک شرکت حقوقی نیست و این مطلب مشاوره حقوقی دوات نمی‌باشد. برای ارزیابی دقت، کفایت یا قابلیت اطمینان از قوانین مذکور، ایده‌ها و راهنمایی‌های درج‌شده در اینجا و یا کاربرد این مطالب برای کسب‌وکار شما، باید با یک وکیل دادگستری مشورت کنید. استفاده از و دسترسی به هر یک از منابع موجود در سایت دوات رابطه وکیل و موکل بین کاربر و دوات ایجاد نمی‌کند.
سوالات متداول
۱- چه عواملی باعث بروز اختلاف در قراردادها می‌شود؟
عدم شفافیت و ابهام در مفاد قرارداد، عدم اجرای تعهدات، تغییر شرایط بازار، وقوع حوادث غیرقابل پیش‌بینی و اختلاف در تفسیر قرارداد از جمله عوامل اصلی بروز اختلاف در قراردادها هستند.
۲- چه ابزارهای تضمینی برای جلوگیری از دعاوی ناشی از قرارداد وجود دارد؟
ابزار جهانی نرم‌افزار مدیریت فرایند قرارداد معتبر و با قابلیت های کارامد! نرم‌افزار قرارداد به شما در مراحل مختلف قرارداد از بروز دعاوی حقوقی ناشی از قرارداد پیشگیری می‌کند. در مرحله طراحی گردش‌کار، تأیید یا امضا قرارداد مطابق آنچه در اساسنامه و روزنامه رسمی مقرر شده، از قلم نمی‌افتد و اشتباه انسانی رخ نمی‌دهد.
ویرایشگر دوات در مرحله نگارش و تأیید قرارداد، با نشان دادن تغییرات و کاربر موردنظر، جلوی جعل و دستکاری قرارداد را می‌گیرد.
در مرحله امضا الکترونیکی، که دارای اعتباری برابر با امضا در دفاتر اسناد رسمی و مجوز افتا است، از امضا قرارداد توسط شخصی غیر از طرف قرارداد، جعل امضا و امکان انکار و بسیاری اختلافات دیگر جلوگیری می‌کند.
و در مرحله بایگانی و نظارت برا اجرای قرارداد از عدم اجرای مفاد قرارداد به دلیل فراموشی و غفلت، مفقود شدن و... جلگیری می‌کند.
۳- چگونه می‌توان یک قرارداد دقیق و روشن تنظیم کرد؟
برای تنظیم یک قرارداد دقیق و روشن، باید به موضوع قرارداد، تعهدات طرفین، مهلت اجرای تعهدات، شرایط فسخ قرارداد و شرایط فورس ماژور به طور کامل و بدون ابهام پرداخته شود. همچنین استفاده از اصطلاحات حقوقی مشخص و استاندارد توصیه می‌شود.
